1. Opisać krótko historię pojęcia twórczości (podać okresy twórczości)

Twórczość nieświadoma (powstało pojęcie twórczości, ale nie przysługiwało ono człowiekowi) od Starożytnego Egiptu do czasów nowożytnych

T. świadoma i niezamierzona (człowiek ma prawo tworzenia, ale nie ma prawa do panowania nad tworzeniem. Natchnienie panuje nad artystą, który musi mu się poddać) od wystąpienia Sarbiewskiego po 1600 r. do połowy XX wieku

T. zamierzona (twórczość jest nowatorska i efektywna. Prawo twórczości zostaje przyznane nie tylko artystom, ale i innym grupom zawodowym; naukowcom, filozofom) od XIX w. jeszcze niedosłowne określenie twórczości do działalności człowieka, bo twórcą nadal był jedynie Bóg, ale już od II połowy XX wieku od wystąpienia Guilforda na temat intensywnych badań nad twórczością pełna świadomość użycia terminu twórczości do działań człowieka

2. Co to jest scjentyzm? Podać tezę scjentyzmu. Podać i krótko charakteryzować przejawy scjentyzmu oraz wyjaśnić na czym polega scjentystyczna wizja człowieka

Scjentyzm - termin pochodzi od łacińskiego słowa scientia, czyli "wiedza", "teoria", "nauka". Podstawowa teza scjentyzmu głosi, że jedyny prawdziwy obraz świata, dostarczają nauki empiryczne. Wyrażano również przekonanie, że metody i pojęcia obowiązujące w naukach empirycznych mają zastosowanie w naukach humanistycznych. Z punktu widzenia scjentyzmu humanistyka nie posiadała zatem swoistego charakteru. Niekiedy głoszono również pogląd, że nauki empiryczne mogą rozstrzygać wszystkie problemy ludzkie, zastępując tym samym wiarę, obyczaje i moralność.

Scjentystyczna wizja człowieka - człowiek jest całkowicie uwarunkowany wewnętrznie i zewnętrznie, zaś uwarunkowania te mogą być poznane przez naukę.

Przejawy scjentyzmu:

• mechanicyzm - przekonanie, że wszystkie zjawiska, procesy i rzeczy są efektem ruchów małych elementów, które mogą być opisane prawami mechaniki. Dotyczy to również istot żywych i świadomości ludzkiej. Wszystkie zjawiska są powtarzalne. Człowiek jest przedmiotem, nie podmiotem, nie przysługuje mu wolność.
• redukcjonizm - pogląd, że zjawiska pewnego rodzaju mogą być zredukowane do zjawisk innego rodzaju, np. zjawiska psychiczne do zjawisk mechanicznych.
• fizykalizm - zastąpił mechanicyzm z tą różnicą, że wszystkie zjawiska mogą być zredukowane do zjawisk fizyko-chemicznych. Zakłada się, że wszystkie zjawiska są powtarzalne i mogą być opisane za pomocą praw fizyki i chemii. Człowiek nadal jest przedmiotem i nie przysługuje mu wolność.
• marksizm - twierdzi, że istnieją trzy formy ruchu materii, trzy poziomy:
  • najniższy - materia nieożywiona. Zjawiska powtarzalne i opisywalne przez naukę;
  • wyższy - materia ożywiona. powtarzalne, podlegają tym samym prawom co nieożywiona np. grawitacja, pozostałe są opisane przez swoiste prawa biologii.
  • najwyższy - zjawiska psychiczne, społeczne, kulturowe i ekonomiczne. Również obowiązują prawa fizyki, chemii i biologii, lecz znaczna część zjawisk z tego poziomu opisywana jest przez psychologię, socjologię czy ekonomię. Zjawiska te bowiem, chociaż nieredukowalne do zjawisk przyrody nieożywionej i ożywionej, są powtarzalne.
• psychoanaliza Freuda - zakłada, że wszystkie "zaburzenia" psychiczne posiadają swoje przyczyny. Można je odczytać w podświadomości. Rozpoznanie i uświadomienie sobie przyczyn zaburzeń stanowi warunek skutecznej psychoterapii, która sprowadza się do naprawy "rozregulowanej" świadomości. Buduje model struktury psychicznej człowieka, w którym występują trzy elementy: świadomość (ego świadome "ja"), podświadomość (id) i nadświadomość (superego).
• behawioryzm - dominujący w XX wieku prąd w psychologii eksperymentalnej - (rozumianej jako nauka emiryczna). Cechy:
  • traktowali nieufnie takie terminy jak - rozum, wola, wolność i godność jako przeżycia subiektywne i niedostępne bezpośrednim badaniom. Istotne były zachowania danych osób. Myślenie i świadomość uważali za "bezgłośną mowę", którą po użyciu kobylastego wzmacniacza da się usłyszeć i sprawdzić doświadczalnie.
  • wynik ignorowania subiektywnych przeżyć - pogląd, że brak istotnej różnicy między zachowaniem ludzi i zwierząt, ogólnie określali jako organizm.
  • programowe pomniejszenie znaczenia cech wrodzonych na rzecz uczenia się. Tym samym większa rola przypisywana była wpływom środowiska, nie zaś dziedziczeniu cech.
  • cechami behawioryzmu są też fizykalizm i determinizm. Wszelkie zjawiska psychiczne redukowane były do stanów fizyko-chem. w badanym organizmie. Poznanie owych stanów oraz działających na organizm bodźców pozwalało na przewidywanie reakcji. Człowiek nadal traktowany jako przedmiot.

3. Opisać schemat ćwiczenia rozwijającego repertuar aktywności (najlepiej w punktach)

1. Sformułowanie polecenia. proste, aby ćwiczący nie musieli mieć specjalnych kwalifikacji, aby zrozumieć.
   • Nie poruszać tematów dotyczących ćwiczącej grupy zawodowej, bo może się rozpocząć dyskusja merytoryczna.
   • Polecenie otwarte... dające różnoraką możliwość zrozumienia go. Co zaowocuje różnorodnymi rozwiązaniami.
   • Wyraźnie sformułowane. Nie powinno się go doprecyzowywać, tak aby każdy mógł je zrozumieć po swojemu.
2. Wykonanie polecenia. Celem jest uzyskanie jak największej ilości różnych rozwiązań, które będą wykorzystane w dalszych etapach ćwiczenia. W dziełach, które powstają materializuje się rozumienie polecenia. Aby to osiągnąć trzeba przestrzegać:
   • wykonanie polecenia nie powinno zdominować treningu, gdyż jest ono jedynie środkiem, a nie celem. Czas na jego wykonanie powinien zajmować mniejszą część zajęć.
   • prowadzący powinien dać równy dostęp do materiałów uczestnikom wyrównując tym samym ich szanse.
   • każdy uczestnik powinien pracować samodzielnie lub w wyznaczonych grupach. Nie chodzi tu o wyeliminowanie ściągania, gdyż nie ma rozwiązań lepszych gorszych. Najlepsze rozwiązanie to własne rozwiązanie.
3. Prezentacja dzieł. Zachęcenie do prezentacji. Mimo, iż każdy "robił to samo", to różny efekt końcowy. Każdy wykonał polecenie zgodnie z samym sobą, z tym, jak je odebrał. Podczas prezentacji uczestnicy powinny podzielić się swymi wyobrażeniami. Dzięki temu uczestnicy powinni dostrzec własny schemat w rozwiązywaniu problemów i podejmowaniu decyzji. Prowadzący nie może oceniać.
4. Spróbuj inaczej. Ostatni etap. Podczas prezentacji uczestnicy uświadomili sobie, że można działać inaczej. Powinni świadomi spróbować przekroczyć swe ograniczenia i podjąć te niedostępne im działania. Ten etap nie musi być wypełniony do końca. Czasem sama konfrontacja prac wystarczy. Ten etap nie może być mechanicznym powtórzeniem ćwiczenia.

ZNACZENIA POJĘĆ

Obserwacja - rejestrowanie przebiegu zjawiska bez świadomej ingerencji w jego przebieg.

Eksperyment - rejestrowanie przebiegu zjawiska najczęściej wywołanego w warunkach laboratoryjnych, przy świadomej ingerencji w przebieg polegającej na oddzieleniu czynnika głównego, konstytuującego przebieg zjawiska, od czynników ubocznych, zakłócających przebieg. Eksperyment pozwala odkryć dokładną powtarzalność wielu zjawisk, umożliwiając jednocześnie pomiar wielu cech ilościowych.

Prawo naukowe - twierdzenie nauk empirycznych; sąd ogólny opisujący prawidłowość przyrodniczą.

Projekt - symboliczna reprezentacja rzeczywistości, która ma być wytworzona, część metody techne. Po dokonaniu wielu operacji na symbolach powstaje projekt, według którego człowiek przekształca rzeczywistość.

Heurystyka - umiejętność wykrywania nowych faktów oraz znajdywania związków między faktami, zwłaszcza z wykorzystaniem hipotez. Na podstawie istniejącej wiedzy stawia się hipotezy, których nie trzeba udowadniać. Inaczej innowacyjne rozwiązywanie problemów.

Podmiot (w schemacie działania podmiotu) - człowiek jest czymś więcej niż obiektem przyrodniczym. Podmiot jest wolny, ponieważ dookreśla rzeczywistość. Interakcje podmiotu z otoczeniem nie są jedynie procesami przyrodniczymi; podmiot pełni rolę sensotwórczą i wartościotwórczą.

Repertuar aktywności - zbiór wszystkich czynów, które sprawca jest w stanie podjąć.

Umiejętność wartościowania - wyboru czynów z repertuaru aktywności, która nie musi mieć charakteru świadomego. Istotny parametr charakteryzujący sprawcę.

Wola działania - dzielność; umiejętność wprowadzania czynów w życie.

Tworzywo - fragment otoczenia będący przedmiotem działania sprawcy

Surowiec - tworzywo przed rozpoczęciem działania

Wytwór - tworzywo po zakończeniu działania

Działanie - (w prakseologii) zbiór czynów, które sprawca faktycznie podjął.

Użytkowanie - zaspokajanie przez sprawcę swych potrzeb. W najprostszym przypadku są to potrzeby energetyczne. W przypadku człowieka zaspokajanie najrozmaitszych potrzeb, np. potrzeb niematerialnych.

Działanie twórcze - aby działanie można było nazwać twórczym, muszą być spełnione trzy warunki:

1. Warunek innowacyjności - działanie twórcze musi być nowatorskie.
2. Warunek efektywności - działanie twórcze musi prowadzić do wzrostu sprawności działania. Wzrost sprawności działania musi jednak nastąpić w stosunku do sprawności działania standardowego w tych samych warunkach.
3. Warunek wzbogacania podmiotu - działanie twórcze prowadzi do wzbogacania parametrów podmiotowych zarówno podmiotu indywidualnego jak i zbiorowego.

Działanie standardowe - działanie rutynowe, podczas którego podstawowe parametry charakteryzujące sprawcę (parametry podmiotowe: repertuar aktywności, umiejętność wartościowania i wola działania) oraz parametry przedmiotowe (działanie, tworzywo, użytkowanie) i sprawność działania.

Działanie umyślnie twórcze (w rozumieniu pedagogiki twórczości w WSHE) - zamierzone oddziaływanie sprawcy na samego siebie w celu poszerzenia repertuaru aktywności, umiejętności wartościowania i woli działania. O sprawcy działającym umyślnie twórczo powiemy, że znajduje się w procesie twórczego samorozwoju.

autor opracowania ?